Την επόμενη φορά θα προχωρήσουμε περισσότερο προς το Δέλτα του Ασωπού
Υγρότοποι Αττικής, τα δάκρυα των πουλιών (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)
Το κείμενο που ακολουθεί έχει συνταχθεί από:Σοφία Γιαννάκη, βιολόγος, MSc μηχανικός περιβάλλοντος-χωροταξίας
Πριν και μετά
Οι αρχαίοι Έλληνες λάτρευαν τον Ασωπό ως θεό, καθότι, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ήταν γιος του Ποσειδώνα. Δίπλα στα πεντακάθαρα νερά του έζησαν άνθρωποι για αιώνες ολόκληρους. Ο κάτοικοι περιδιάβαιναν στις όχθες του χαζεύοντας τα φλαμίνγκο και τους ερωδιούς, κολυμπούσαν και ψάρευαν άφοβα στα νερά του. Ο ποταμός προσέφερε καταφύγιο σε δεκάδες είδη πτηνών, πολλά από αυτά σπάνια, όπως οι κύκνοι και οι ψαραετοί.
Σήμερα, ο Ασωπός μεταφέρει βιομηχανικά απόβλητα. Το νερό από τις πηγές και τις γεωτρήσεις όλης της περιοχής δεν κάνει για καμία ανθρώπινη χρήση όπως πόση, μαγείρεμα, μπάνιο, πλύσιμο ρούχων ή πότισμα. Τα ψάρια είναι νεκρά, η ορνιθοπανίδα απειλείται και το κολύμπι απαγορεύεται. H ζημιά στο οικοσύστημα είναι ορατή και μη αναστρέψιμη.
Σήμερα, ο Ασωπός μεταφέρει βιομηχανικά απόβλητα. Το νερό από τις πηγές και τις γεωτρήσεις όλης της περιοχής δεν κάνει για καμία ανθρώπινη χρήση όπως πόση, μαγείρεμα, μπάνιο, πλύσιμο ρούχων ή πότισμα. Τα ψάρια είναι νεκρά, η ορνιθοπανίδα απειλείται και το κολύμπι απαγορεύεται. H ζημιά στο οικοσύστημα είναι ορατή και μη αναστρέψιμη.
Το χρονικό
Η ιστορία ξεκινά πριν από 40 ολόκληρα χρόνια. Το χουντικό Προεδρικό Διάταγμα του 1969 προσφέρει κίνητρα για τη μετεγκατάσταση βιομηχανιών από την Αττική στη Βοιωτία. Επιλέγεται η ευρύτερη περιοχή των Οινοφύτων – Σχηματαρίου. Μια σειρά από βαριές βιομηχανικές μονάδες αξιοποιούν τα κίνητρα και μεταφέρονται. Το διάταγμα ωστόσο δεν καθορίζει τρόπο λειτουργίας, ούτε θέτει όρια στις δραστηριότητές των βιομηχανιών. Ο Ασωπός χαρακτηρίζεται ως «αποδέκτης επεξεργασμένων βιομηχανικών λυμάτων».
Δέκα χρόνια μετά, το 1979, με απόφαση του νομάρχη Βοιωτίας, επιτρέπεται η ρίψη αποβλήτων στον Ασωπό, με την προϋπόθεση να ελέγχονται για τις ποσότητες χρωμίου που περιέχουν. Εν τω μεταξύ τα εργοστάσια έχουν ήδη συγκεντρωθεί κατά δεκάδες στην περιοχή και μαζί τους έχουν μετοικήσει χιλιάδες κόσμου για ανεύρεση εργασίας.
Τη δεκαετία του 1990 το ΥΠΕΧΩΔΕ δίνει την εντολή για κάποιες πρώτες ενέργειες απορρύπανσης, οι οποίες δεν ολοκληρώνονται ποτέ.
Το 1997 ανατίθεται μελέτη στο Πολυτεχνείο, η οποία καταδεικνύει την απουσία εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων στα εργοστάσια, καθώς και το μέγεθος της ρύπανσης. Οι επιστήμονες προτείνουν τη δημιουργία κεντρικής μονάδας επεξεργασίας λυμάτων στο Στενό Αυλώνα. Και το σχέδιο αυτό εγκαταλείπεται, γιατί δεν βρίσκεται φορέας διατεθειμένος να αναλάβει τη χρηματοδότηση.
Επίσημα, το πρόβλημα της μόλυνσης γίνεται γνωστό μόλις το 2004, όταν με ανάλυση του Γενικού Χημείου του Κράτους προκύπτει, ότι ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας είναι ανοιχτός στην κυμαινόμενη βιομηχανο-γεωργική βαριά ρύπανση και μόλυνση. Στο πόσιμο νερό ανιχνεύονται για πρώτη φορά υψηλές συγκεντρώσεις χρωμίου (Νοέμβριος του 2004). Έως τότε κανένας επίσημος φορέας δεν έχει ασχοληθεί με το αν οι βιομηχανίες τηρούν τις προδιαγραφές ασφαλείας στη απόρριψη των αποβλήτων τους.
Αρχές του 2005 νέος έλεγχος αποκαλύπτει ακόμα υψηλότερες τιμές για το χρώμιο. Το θέμα φτάνει με επερώτηση στη Βουλή, χωρίς αποτέλεσμα. Οι αναλύσεις εμφανίζουν μεν υψηλές συγκεντρώσεις χρωμίου, αλλά δεν γίνεται ανάλυση για το τι είδους χρώμιο είναι αυτό, εξασθενές καρκινογόνο και μεταλλαξιογόνο ή όχι, και από πού προέρχεται. Το δεύτερο εξάμηνο του 2005 και το 2006 δε γίνεται κανένας έλεγχος ή ανάλυση.
Οκτώβριος 2005: Η Yγειονομική Yπηρεσία της Νομαρχίας Βοιωτίας αναγνωρίζει το πρόβλημα και ζητά με έγγραφό της «να ενταθεί και να συστηματικοποιηθεί ο δειγματοληπτικός έλεγχος και η παρακολούθηση των νιτρικών ιόντων».
Αύγουστος 2006: Ξεκινούν οι κινητοποιήσεις των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής των Οινοφύτων.
Από τον Ιανουάριο του 2007, με πρωτοβουλία του Δήμου Οινοφύτων, αρχίζουν συστηματικές αναλύσεις και παρακολουθήσεις του νερού. Η ποσότητα του ολικού χρωμίου βρίσκεται συνεχώς αυξανόμενη. Η δημοτική αρχή ζητά διορία τριών ετών για την αλλαγή προέλευσης του νερού και οι δημότες ζητούν να γίνει ανάλυση, για να διαπιστωθεί η ύπαρξη ή όχι εξασθενούς χρωμίου. Μετά από παρέμβαση των πολιτών γίνεται τελικά η ανάλυση από το Γενικό Χημείο του Kράτους και αποδεικνύεται ότι το νερό είναι τοξινωμένο με εξασθενές χρώμιο.
Οι κινητοποιήσεις των κατοίκων συνεχίζονται. Η Επιτροπή Αγώνα Ωρωπίων ζητά από την Ελληνική Κυβέρνηση, την Ελληνική Βουλή, τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από κάθε αρμόδια υπηρεσία να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την αποκατάσταση του Ασωπού και των προβλημάτων (υγείας, οικονομικών, περιβαλλοντικών) των κατοίκων των περιοχών που επηρεάζονται από τη ρύπανση.
Οκτώβριος 2007: Ο προϊστάμενος της Eισαγγελίας Eφετών διατάζει κατεπείγουσα προκαταρκτική έρευνα για τη ρύπανση στον Ασωπό.
Το φθινόπωρο του 2008 το ΥΠΕΧΩΔΕ δηλώνει, ότι τα Οινόφυτα και η Αυλίδα θα συνδεθούν με το δίκτυο της ΕΥΔΑΠ πριν από τα Χριστούγεννα, και ότι στις δύο περιοχές θα κατασκευαστούν ταχυδιυλιστήρια συνολικού προϋπολογισμού 2 εκ. €. Επίσης, ότι εντοπίστηκαν οι υπαίτιες εταιρείες και διαβιβάστηκαν οι σχετικοί φάκελοι στον Εισαγγελέα και τη Νομαρχία, ότι διεξάγονται έλεγχοι και η ποιότητα του νερού είναι υπό παρακολούθηση.
Στο μεταξύ, ανεξάρτητες έρευνες από πανεπιστημιακά ιδρύματα αποδεικνύουν ότι η ρύπανση του Ασωπού ξεπερνά τα όρια της Αττικής και της Βοιωτίας και επεκτείνεται σε όλο τον Ευβοϊκό Κόλπο. Σύμφωνα με τις μετρήσεις του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, τα υπόγεια ύδατα στην περιοχή του Ασωπού είναι εξαιρετικά τοξικά, καθώς καταγράφονται συγκεντρώσεις που ξεπερνούν τα 100 μικρογραμμάρια εξασθενούς χρωμίου ανά λίτρο νερού. Επιπλέον, μετά από δειγματοληψία, εντοπίζονται στα ύδατα του Ασωπού υψηλές συγκεντρώσεις νικελίου, νιτρικών, φωσφορικών, αλλά και ολικού χρωμίου. Η μεγαλύτερη καταστροφή εντοπίζεται στη βιομηχανική περιοχή των Οινοφύτων, όπου οι συγκεντρώσεις ολικού σιδήρου στα υπόγεια ύδατα ξεπερνούν τα 1.000, ακόμα και τα 2.000 μικρογραμμάρια ανά λίτρο.
Τα κρούσματα καρκίνου στους κατοίκους της περιοχής των Οινοφύτων αυξάνονται συνεχώς, ενώ την τελευταία δεκαπενταετία οι θάνατοι από τη συγκεκριμένη ασθένεια έχουν τετραπλασιαστεί.
.............................................................................................................................
Ιούνιος 2009: 15 βιομηχανίες που ρυπαίνουν τον ποταμό, αντιμετωπίζουν, εκτός από την κατηγορία της υποβάθμισης του περιβάλλοντος, και την κατηγορία της πρόκλησης βαριάς σωματικής βλάβης και θανάτου.
Νομέμβριος 2009: Έκθεση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ) για την κατάσταση που επικρατεί στο ποταμό Ασωπό αναφέρει, ότι η περίπτωση της ρύπανσης του Ασωπού αποτελεί δείγμα περιφρόνησης της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος. Διαπιστώνει παντελή έλλειψη σχεδιασμού για τη δημιουργία απαραίτητων υποδομών για τις δραστηριοτήτες των 1.500 βιομηχανικών και βιοτεχνικών μονάδων της περιοχής του Ασωπού. Η κατανάλωση νερού με υψηλές συγκεντρώσεις εξασθενούς χρωμίου (CrVΙ) επιβαρύνει τον ανθρώπινο οργανισμό, όχι μόνο μέσω της κατάποσης, αλλά και μέσω της δερματικής επαφής και της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών.
................................................................................................................................
23 Δεκεμβρίου 2009: Ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης συντάσσει έκθεση για τον Ασωπό και τη διαβιβάζει στους Εισαγγελείς Πλημμελειοδικών Λιβαδειάς και Θήβας με την εντολή να διερευνηθούν πιθανές ποινικές ευθύνες όσον αφορά:
* την έκδοση Αποφάσεων Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) σε εταιρίες που παράγουν επικίνδυνα υγρά απόβλητα, χωρίς να περιλαμβάνονται οι προβλέψεις του νόμου για την προστασία των υπόγειων νερών,
* την έκδοση αδειών λειτουργίας, χωρίς να έχει προηγηθεί άδεια διάθεσης αποβλήτων και
* την έκδοση αδειών διάθεσης υγρών αποβλήτων, χωρίς να έχει προηγηθεί έλεγχος από τους αρμόδιους φορείς της σωστής λειτουργίας της μονάδας επεξεργασίας αποβλήτων των εταιρειών.
Ο Γενικός Επιθεωρητής δίνει εντολή στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ) και στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους να παραστούν για λογαριασμό του Δημοσίου, ως πολιτικοί ενάγοντες, στη δίκη του Ασωπού που θα διεξαχθεί εξ’ αναβολής τον Ιανουάριο του 2010.
Το πρόβλημα με τον Ασωπό
Από τη δημοσίευση του Προεδρικού Διατάγματος του 1969, που χαρακτηρίζει τον Ασωπό «αποδέκτη επεξεργασμένων βιομηχανικών λυμάτων», εκατοντάδες βιομηχανίες έχουν ρίξει τα λύματά τους στο κύριο μέρος του ποταμού (μέσος ρους) και στον παραπόταμό του, τον Θερμιδώνα. Το συνολικό μέγεθος των λυμάτων που χύνονται στο μέσο ρου του Ασωπού είναι γύρω στα 15.000 κυβικά μέτρα αποβλήτων το 24ωρο. Ωστόσο, οι μετρήσεις δείχνουν 800 κυβικά μέτρα λυμάτων το 24ωρο. Η διαφορά των περίπου 14.200 κυβικών μέτρων λυμάτων κάθε μέρα υπάρχει, γιατί το νερό αυτό χάνεται, με τη μορφή λυμάτων, στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα. Η σύσταση του εδάφους απορροφά το μεγαλύτερο μέρος του νερού μαζί με όλα τα βιομηχανικά απόβλητα και το εξαπλώνει σε ολόκληρο τον υδροφόρο ορίζοντα. Το πρόβλημα γίνεται ακόμη οξύτερο εξαιτίας των λυμάτων που μεταφέρονται από τον Θερμιδώνα, ο οποίος μεταφέρει τα λύματα από βαριές βιομηχανίες, όπως η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ).
Αποτέλεσμα αυτού είναι μία τεράστια περιοχή, να έχει μολυνθεί ίσως ανεπανόρθωτα με διάφορα απόβλητα, μεταξύ των οποίων και βαρέα μέταλλα, όπως το εξασθενές χρώμιο. Η μόλυνση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα του Ασωπού έχει ως άμεση συνέπεια να μολύνονται και οι πηγές με τις οποίες υδροδοτούνται όχι μόνο οι γύρω πόλεις, αλλά και μέρος της Αττικής. Συγκεκριμένα, μέσω του υδροφόρου ορίζοντα μολύνονται οι πηγές του Αγ. Θωμά, οι οποίες τροφοδοτούν με πόσιμο νερό τις περιοχές Δήλεσι, Οινόφυτα και Άγιος Θωμάς. Επιπλέον, μολύνονται οι πηγές της Μαυροσουβάλας, από τις οποίες αντλεί νερό η ΕΥΔΑΠ και με πόσιμο νερό ορισμένες περιοχές της Αττικής, όπως, π.χ., ο Μαραθώνας. Αξίζει να σημειωθεί, ότι στην περιοχή κατοικούν εκατοντάδες χιλιάδες κάτοικοι, ειδικά το καλοκαίρι, οι οποίοι εδώ και χρόνια καταναλώνουν το νερό, χωρίς ποτέ κανείς να τους ενημερώσει για την επικινδυνότητά του, παρά μόλις το καλοκαίρι του 2007.
Δέκα χρόνια μετά, το 1979, με απόφαση του νομάρχη Βοιωτίας, επιτρέπεται η ρίψη αποβλήτων στον Ασωπό, με την προϋπόθεση να ελέγχονται για τις ποσότητες χρωμίου που περιέχουν. Εν τω μεταξύ τα εργοστάσια έχουν ήδη συγκεντρωθεί κατά δεκάδες στην περιοχή και μαζί τους έχουν μετοικήσει χιλιάδες κόσμου για ανεύρεση εργασίας.
Τη δεκαετία του 1990 το ΥΠΕΧΩΔΕ δίνει την εντολή για κάποιες πρώτες ενέργειες απορρύπανσης, οι οποίες δεν ολοκληρώνονται ποτέ.
Το 1997 ανατίθεται μελέτη στο Πολυτεχνείο, η οποία καταδεικνύει την απουσία εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων στα εργοστάσια, καθώς και το μέγεθος της ρύπανσης. Οι επιστήμονες προτείνουν τη δημιουργία κεντρικής μονάδας επεξεργασίας λυμάτων στο Στενό Αυλώνα. Και το σχέδιο αυτό εγκαταλείπεται, γιατί δεν βρίσκεται φορέας διατεθειμένος να αναλάβει τη χρηματοδότηση.
Επίσημα, το πρόβλημα της μόλυνσης γίνεται γνωστό μόλις το 2004, όταν με ανάλυση του Γενικού Χημείου του Κράτους προκύπτει, ότι ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας είναι ανοιχτός στην κυμαινόμενη βιομηχανο-γεωργική βαριά ρύπανση και μόλυνση. Στο πόσιμο νερό ανιχνεύονται για πρώτη φορά υψηλές συγκεντρώσεις χρωμίου (Νοέμβριος του 2004). Έως τότε κανένας επίσημος φορέας δεν έχει ασχοληθεί με το αν οι βιομηχανίες τηρούν τις προδιαγραφές ασφαλείας στη απόρριψη των αποβλήτων τους.
Αρχές του 2005 νέος έλεγχος αποκαλύπτει ακόμα υψηλότερες τιμές για το χρώμιο. Το θέμα φτάνει με επερώτηση στη Βουλή, χωρίς αποτέλεσμα. Οι αναλύσεις εμφανίζουν μεν υψηλές συγκεντρώσεις χρωμίου, αλλά δεν γίνεται ανάλυση για το τι είδους χρώμιο είναι αυτό, εξασθενές καρκινογόνο και μεταλλαξιογόνο ή όχι, και από πού προέρχεται. Το δεύτερο εξάμηνο του 2005 και το 2006 δε γίνεται κανένας έλεγχος ή ανάλυση.
Οκτώβριος 2005: Η Yγειονομική Yπηρεσία της Νομαρχίας Βοιωτίας αναγνωρίζει το πρόβλημα και ζητά με έγγραφό της «να ενταθεί και να συστηματικοποιηθεί ο δειγματοληπτικός έλεγχος και η παρακολούθηση των νιτρικών ιόντων».
Αύγουστος 2006: Ξεκινούν οι κινητοποιήσεις των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής των Οινοφύτων.
Από τον Ιανουάριο του 2007, με πρωτοβουλία του Δήμου Οινοφύτων, αρχίζουν συστηματικές αναλύσεις και παρακολουθήσεις του νερού. Η ποσότητα του ολικού χρωμίου βρίσκεται συνεχώς αυξανόμενη. Η δημοτική αρχή ζητά διορία τριών ετών για την αλλαγή προέλευσης του νερού και οι δημότες ζητούν να γίνει ανάλυση, για να διαπιστωθεί η ύπαρξη ή όχι εξασθενούς χρωμίου. Μετά από παρέμβαση των πολιτών γίνεται τελικά η ανάλυση από το Γενικό Χημείο του Kράτους και αποδεικνύεται ότι το νερό είναι τοξινωμένο με εξασθενές χρώμιο.
Οι κινητοποιήσεις των κατοίκων συνεχίζονται. Η Επιτροπή Αγώνα Ωρωπίων ζητά από την Ελληνική Κυβέρνηση, την Ελληνική Βουλή, τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από κάθε αρμόδια υπηρεσία να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την αποκατάσταση του Ασωπού και των προβλημάτων (υγείας, οικονομικών, περιβαλλοντικών) των κατοίκων των περιοχών που επηρεάζονται από τη ρύπανση.
Οκτώβριος 2007: Ο προϊστάμενος της Eισαγγελίας Eφετών διατάζει κατεπείγουσα προκαταρκτική έρευνα για τη ρύπανση στον Ασωπό.
Το φθινόπωρο του 2008 το ΥΠΕΧΩΔΕ δηλώνει, ότι τα Οινόφυτα και η Αυλίδα θα συνδεθούν με το δίκτυο της ΕΥΔΑΠ πριν από τα Χριστούγεννα, και ότι στις δύο περιοχές θα κατασκευαστούν ταχυδιυλιστήρια συνολικού προϋπολογισμού 2 εκ. €. Επίσης, ότι εντοπίστηκαν οι υπαίτιες εταιρείες και διαβιβάστηκαν οι σχετικοί φάκελοι στον Εισαγγελέα και τη Νομαρχία, ότι διεξάγονται έλεγχοι και η ποιότητα του νερού είναι υπό παρακολούθηση.
Στο μεταξύ, ανεξάρτητες έρευνες από πανεπιστημιακά ιδρύματα αποδεικνύουν ότι η ρύπανση του Ασωπού ξεπερνά τα όρια της Αττικής και της Βοιωτίας και επεκτείνεται σε όλο τον Ευβοϊκό Κόλπο. Σύμφωνα με τις μετρήσεις του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, τα υπόγεια ύδατα στην περιοχή του Ασωπού είναι εξαιρετικά τοξικά, καθώς καταγράφονται συγκεντρώσεις που ξεπερνούν τα 100 μικρογραμμάρια εξασθενούς χρωμίου ανά λίτρο νερού. Επιπλέον, μετά από δειγματοληψία, εντοπίζονται στα ύδατα του Ασωπού υψηλές συγκεντρώσεις νικελίου, νιτρικών, φωσφορικών, αλλά και ολικού χρωμίου. Η μεγαλύτερη καταστροφή εντοπίζεται στη βιομηχανική περιοχή των Οινοφύτων, όπου οι συγκεντρώσεις ολικού σιδήρου στα υπόγεια ύδατα ξεπερνούν τα 1.000, ακόμα και τα 2.000 μικρογραμμάρια ανά λίτρο.
Τα κρούσματα καρκίνου στους κατοίκους της περιοχής των Οινοφύτων αυξάνονται συνεχώς, ενώ την τελευταία δεκαπενταετία οι θάνατοι από τη συγκεκριμένη ασθένεια έχουν τετραπλασιαστεί.
.............................................................................................................................
Ιούνιος 2009: 15 βιομηχανίες που ρυπαίνουν τον ποταμό, αντιμετωπίζουν, εκτός από την κατηγορία της υποβάθμισης του περιβάλλοντος, και την κατηγορία της πρόκλησης βαριάς σωματικής βλάβης και θανάτου.
Νομέμβριος 2009: Έκθεση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ) για την κατάσταση που επικρατεί στο ποταμό Ασωπό αναφέρει, ότι η περίπτωση της ρύπανσης του Ασωπού αποτελεί δείγμα περιφρόνησης της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος. Διαπιστώνει παντελή έλλειψη σχεδιασμού για τη δημιουργία απαραίτητων υποδομών για τις δραστηριοτήτες των 1.500 βιομηχανικών και βιοτεχνικών μονάδων της περιοχής του Ασωπού. Η κατανάλωση νερού με υψηλές συγκεντρώσεις εξασθενούς χρωμίου (CrVΙ) επιβαρύνει τον ανθρώπινο οργανισμό, όχι μόνο μέσω της κατάποσης, αλλά και μέσω της δερματικής επαφής και της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών.
................................................................................................................................
23 Δεκεμβρίου 2009: Ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης συντάσσει έκθεση για τον Ασωπό και τη διαβιβάζει στους Εισαγγελείς Πλημμελειοδικών Λιβαδειάς και Θήβας με την εντολή να διερευνηθούν πιθανές ποινικές ευθύνες όσον αφορά:
* την έκδοση Αποφάσεων Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) σε εταιρίες που παράγουν επικίνδυνα υγρά απόβλητα, χωρίς να περιλαμβάνονται οι προβλέψεις του νόμου για την προστασία των υπόγειων νερών,
* την έκδοση αδειών λειτουργίας, χωρίς να έχει προηγηθεί άδεια διάθεσης αποβλήτων και
* την έκδοση αδειών διάθεσης υγρών αποβλήτων, χωρίς να έχει προηγηθεί έλεγχος από τους αρμόδιους φορείς της σωστής λειτουργίας της μονάδας επεξεργασίας αποβλήτων των εταιρειών.
Ο Γενικός Επιθεωρητής δίνει εντολή στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ) και στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους να παραστούν για λογαριασμό του Δημοσίου, ως πολιτικοί ενάγοντες, στη δίκη του Ασωπού που θα διεξαχθεί εξ’ αναβολής τον Ιανουάριο του 2010.
Το πρόβλημα με τον Ασωπό
Από τη δημοσίευση του Προεδρικού Διατάγματος του 1969, που χαρακτηρίζει τον Ασωπό «αποδέκτη επεξεργασμένων βιομηχανικών λυμάτων», εκατοντάδες βιομηχανίες έχουν ρίξει τα λύματά τους στο κύριο μέρος του ποταμού (μέσος ρους) και στον παραπόταμό του, τον Θερμιδώνα. Το συνολικό μέγεθος των λυμάτων που χύνονται στο μέσο ρου του Ασωπού είναι γύρω στα 15.000 κυβικά μέτρα αποβλήτων το 24ωρο. Ωστόσο, οι μετρήσεις δείχνουν 800 κυβικά μέτρα λυμάτων το 24ωρο. Η διαφορά των περίπου 14.200 κυβικών μέτρων λυμάτων κάθε μέρα υπάρχει, γιατί το νερό αυτό χάνεται, με τη μορφή λυμάτων, στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα. Η σύσταση του εδάφους απορροφά το μεγαλύτερο μέρος του νερού μαζί με όλα τα βιομηχανικά απόβλητα και το εξαπλώνει σε ολόκληρο τον υδροφόρο ορίζοντα. Το πρόβλημα γίνεται ακόμη οξύτερο εξαιτίας των λυμάτων που μεταφέρονται από τον Θερμιδώνα, ο οποίος μεταφέρει τα λύματα από βαριές βιομηχανίες, όπως η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ).
Αποτέλεσμα αυτού είναι μία τεράστια περιοχή, να έχει μολυνθεί ίσως ανεπανόρθωτα με διάφορα απόβλητα, μεταξύ των οποίων και βαρέα μέταλλα, όπως το εξασθενές χρώμιο. Η μόλυνση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα του Ασωπού έχει ως άμεση συνέπεια να μολύνονται και οι πηγές με τις οποίες υδροδοτούνται όχι μόνο οι γύρω πόλεις, αλλά και μέρος της Αττικής. Συγκεκριμένα, μέσω του υδροφόρου ορίζοντα μολύνονται οι πηγές του Αγ. Θωμά, οι οποίες τροφοδοτούν με πόσιμο νερό τις περιοχές Δήλεσι, Οινόφυτα και Άγιος Θωμάς. Επιπλέον, μολύνονται οι πηγές της Μαυροσουβάλας, από τις οποίες αντλεί νερό η ΕΥΔΑΠ και με πόσιμο νερό ορισμένες περιοχές της Αττικής, όπως, π.χ., ο Μαραθώνας. Αξίζει να σημειωθεί, ότι στην περιοχή κατοικούν εκατοντάδες χιλιάδες κάτοικοι, ειδικά το καλοκαίρι, οι οποίοι εδώ και χρόνια καταναλώνουν το νερό, χωρίς ποτέ κανείς να τους ενημερώσει για την επικινδυνότητά του, παρά μόλις το καλοκαίρι του 2007.
Ο θεός Ασωπός
Ο Ασωπός αποτελούσε κάποτε πηγή ζωής για τη Βοιωτία και την Αττική। Σήμερα, έχει μετατραπεί σε ανοιχτό λυματοφόρο αγωγό βαριάς βιομηχανικής μόλυνσης. Μέθοδοι για την εξυγίανσή του υπάρχουν, έχουν προταθεί από τους επιστήμονες και έχουν εφαρμοστεί σε άλλα ποτάμια με επιτυχία. Εάν κράτος, τοπική αυτοδιοίκηση, επιστημονική κοινότητα, ανεξάρτητοι φορείς και πολίτες ενεργήσουν με σοβαρότητα και συντονισμό στην κατεύθυνση της προστασίας του, διαφαίνεται μια ελπίδα να ξαναβρεί ο Ασωπός ένα μέρος της θεϊκής του υπόστασης.
Σοφία Γιαννάκη, βιολόγος, MSc μηχανικός περιβάλλοντος-χωροταξίας
Αναρτήσεις
